Health Promoters op de barricade voor gezondheidseducatie

In een klaslokaal in Silverstroom, een van de wijken in de Kaapse township Khayelitsha, zijn in een klaslokaal negen vrouwen en één man aanwezig die les krijgen in gezondheid, preventie en hygiëne. Zij worden opgeleid tot een nieuwe lichting Health Promoters. Een Zuid-Afrikaans initiatief, gesteund door aartsbisschop Desmond Tutu, dat uitgerold moet worden over heel Zuid-Afrika. Want gezondheidseducatie is een mensenrecht.

Desmond Tutu en vrouwen met hun diploma van de Health Promoters

In de miljoenen inwoners tellende township Khayelitsha bij Kaapstad leven velen nog altijd onder mensonterende omstandigheden. Aids, alcohol- en drugsmisbruik zijn schering en inslag. Maar er is ook hoop. Een van de beloftevolle initiatieven is dat van Health Promotion South Africa Trust (HPSA), een organisatie met haar hoofdkantoor in Khayelitsha en met een droom die heel Zuid-Afrika omvat. The sky is the limit.

Hoe werkt het?

Ik ontmoet namens het tijdschrift OOG VOOR AFRIKA op een zonnige maandagochtend operational manager en senior Health Promoter George Array. Hij neemt me mee naar een van de vele scholen waar een bijzonder programma werd opgestart: Health Promoters@School. De schoolhoofden in deze township hebben een aantal ouders uitgezocht die gedurende een aantal maanden les krijgen in gezondheid, preventie en hygiene. Een door de Health Promoters opgeleide leraar  in dit geval Andelie Gqawuza  leert hen de beginselen van de drie pijlers van HPSA, Mother and Child, Your Hygiene Your Health en Health and Lifestyle. De doelstelling is dat de ouders het geleerde in hun eigen gezin toepassen, maar het ook delen met de andere kinderen op school. Als de ouders hun diploma hebben gehaald, kunnen zij, net als Andelie, ook weer leraar worden op een school. Zo wordt de kennis door de Health Promoters als een olievlek verspreid.

Preventie door educatie

De klas luistert als wij binnenkomen aandachtig naar een les over FAS, het foetale alcoholsyndroom. George wordt met open armen en bewondering ontvangen. De bewondering geldt het feit dat hij de finale bereikte van South Africa got talent. Mijn openbaring is hoe openlijk er gesproken wordt over seksueel-, drugs- en alcoholmisbruik, over de slechte eetgewoonten en over HIV. Ik vraag de deelnemers van de les naar hun motivatie om weer naar school te gaan en hun wellicht spaarzame tijd te gebruiken om Health Promoter te worden.

Kennis vergroot de eigenwaarde

Ieders doelstelling is de houdingvaak veroorzaakt door onwetendheid en gebrek aan onderwijs  binnen hun gemeenschap te veranderen. De leerlingen voelen zich allemaal trots onderdeel te vormen van een programma dat praktische hoop biedt voor een betere toekomst. Shireen voegt daaraan toe dat ze meer zelfvertrouwen krijgt door te leren. Amanda zegt dat ze eigenlijk dacht alles wel te weten, maar dat haar ogen hier geopend worden, met informatie die makkelijk thuis kan worden toegepast. Ook Duane, de enige man in het gezelschap, wil de kennis van zijn gemeenschap vergroten, vooral op het gebied van de seksuele vergrijpen en de onwetendheid op het gebied van aids. Wat we voor onze eigen kinderen willen, willen we ook overdragen aan de andere families.

Glenda wijst trots naar Andelie, de jonge, zelfverzekerde onderwijzer. Hij heeft zelf zijn leven weer op het goede spoor gebracht. Doordat hij zo open naar ons is over de fouten die hij heeft gemaakt, laat hij ons zien dat er altijd hoop is op verbetering. Wij leren ook van zijn keuze voor het goede.

Charlene heeft zelf geen kinderen, maar is opvangouder. Ze leert andere ouders hoe ze met hun pubers moeten omgaan en ze merkt dat ze al steeds vaker geraadpleegd wordt als er problemen zijn in de opvoeding. Wij houden de hoop levend. De regering kan dat niet voor ons doen, daarom doen we het zelf.

Het is een voorrecht om te zien hoe betrokken deze ouders zijn bij de toekomst van hun kinderen en hun gemeenschap. Er is hoop en de sky met de limit zijn. Want,vertelt George, we hebben intussen ook andere programmas opgezet zoals Health Promoters@Work, @Church, @Winery. De nood in de townships is groot, een dokter hier kan bijvoorbeeld makkelijk tienduizend patiënten hebben. Daarom hebben we in schoolgebouwen ook Healthcare Information Centres opgericht, waar mensen uit de gemeenschap terecht kunnen voor gezondheidinformatie.

Health Promoters en OOG VOOR AFRIKA

De in Zuid-Afrika gevestigde non-profit organisatie is het resultaat van de onvermoeibare inzet van oprichter en speciaal adviseur Harold Robles, een Public Health promoter in hart en nieren, en de talloze vrijwilligers uit Nederland en de Verenigde Staten. Onder het motto preventie door educatie worden elk jaar meer dan 15.000 lokale Health Promoters opgeleid om hun kennis te delen met andere gezinnen in de townships.

Wil je meer weten over Health Promoters of een eigen steentje bijdragen, ga dan naar de site van Health Promotion South Africa, www.healthpromoters.co.za en www.facebook.com/thehealthpromoters Voor bijvoorbeeld 10,- per maand maak je de opleiding tot een Health Promoter mogelijk.

OOG VOOR AFRIKA ondersteunt al vanaf het begin het initiatief van de Health Promoters, omdat het reismagazine over Afrika een stem wil geven aan hen die het verdienen gehoord te worden. www.oogvoorafrika.nl