Van Tanja in Artis naar de savannes van Afrika: een nijlpaard dat mijn vertrek naar Afrika bijzonder maakte.

Caroline Langevoord is safarigids, fotograaf, reisleider en auteur van het safariboek Bush Life. Ze woont en werkt sinds 2005 in Oost-Afrika. Vanaf juni 2025 deelt ze maandelijks haar avonturen in de bush met jou, liefhebber van Afrika.

Wie mij vandaag de dag ziet rondlopen op de savannes van Oost-Afrika met een groep nieuwsgierige reizigers achter me aan, zou bijna denken dat ik hiervoor in de wieg ben gelegd. Alsof mijn eerste woorden niet “mama” en “papa” waren, maar “leeuw” en “aap”. In werkelijkheid begon mijn gidsenleven tussen de dieren van Artis. En één dier speelt daarin een opvallende rol: het nijlpaard Tanja.

Na mijn eerste vakantie in Kenia en Tanzania was ik volledig om. Afrika liet me niet meer los. De geuren, de dieren, het licht, die enorme vlakte die nergens anders zo voelt. Terug in Nederland besloot ik in de weekenden vrijwilligerswerk te doen in Artis. Door de week werkte ik bij een reclamebureau en zodra ik vrij was, stond ik bij de verblijven, gaf ik rondleidingen en leerde ik steeds meer over gedrag, voeding en territorium. Nieuwe rondleiders kregen eerst een stevige opleiding: uren in de lesbanken, theorie over gedrag en voeding, lessen over veiligheid en voorbeelden uit de praktijk. Daarna liepen we mee met ervaren collega’s, observeerden we van alles, stelden we vragen en oefenden we tot het moment kwam dat we zelf rondleidingen mochten geven.

Afrika bleef intussen aan me trekken. Daarom ging ik nog een keer terug op vakantie. Tijdens die reis viel alles op zijn plek. Het licht vlak voor zonsondergang, het geluid van vogels dat nooit helemaal stopt, de natuur die gewoon doorgaat of jij er nu staat of niet. En daar, tussen de rode aarde en de warme wind, wist ik het zeker: ik ga hier wonen. Daarna begon een lange voorbereidingsperiode in Nederland: rondleidingen geven, collega’s spreken en vooral maandenlang alles regelen voor mijn vertrek.

Anita, mijn Artis-collega en vriendin, had voor mijn vertrek iets speciaals geregeld. Met verzorger Lars mocht ik op een heel eigen manier afscheid nemen van het beroemdste nijlpaard van Nederland. We liepen naar Tanja’s verblijf, waar ze half in haar bassin lag, onverstoorbaar zoals alleen nijlpaarden kunnen zijn. Lars legde uit dat ze het heerlijk vond als iemand de binnenkant van haar wang kriebelde. Dat liet ze alleen toe bij mensen die ze vertrouwde. Ik wist maar al te goed hoe gevaarlijk nijlpaarden zijn, dus het was bijzonder dat ik dit mocht doen.

Tanja draaide haar kop en opende haar bek alsof ze wist wat er ging gebeuren. Ik rolde mijn mouw op, stak mijn hand door het hek en voelde de warme, gladde binnenkant van haar wang. Haar oren wiebelden tevreden en ze zakte een stukje dieper het water in. Het was een afscheid dat ik nooit meer vergeet.

Wanneer ik dit verhaal in Afrika vertel aan mensen die al hun hele leven tussen de nijlpaarden leven, kijken ze me altijd aan alsof ik gek ben. Eerst stilte, dan ongeloof en daarna die vaste zin: “You put your hand WHERE?” En eerlijk gezegd begrijp ik die reactie volledig.

Een tijd later overleed Tanja aan ouderdom. En afgelopen maand werd ze opgezet teruggeplaatst. Ze staat nu weer in Artis, op de plek waar ze hoort. Een monument voor een dier dat door generaties bezoekers is gezien en voor mij een opvallend onderdeel vormde van mijn vertrek uit Nederland.

En soms, wanneer iemand mij vraagt waar mijn safari-gidsenleven is begonnen, vertel ik dit verhaal. Over reizen, Artis, keuzes en dat ene nijlpaard dat mijn hand accepteerde alsof het de normaalste zaak van de wereld was. Want zeg eens eerlijk: niet veel mensen doen zoiets voordat ze besluiten om definitief in Afrika te gaan wonen.