Dag 5: Ontmoet de San in !Khwa ttu

Leven in de “nieuwe wereld”
De tweestrijd van de San

Veel San staan tegenwoordig met één voet in hun oude wereld en één voet in de nieuwe, huidige wereld. Ze moeten een keuze maken die niet makkelijk is. Centrum !Khwa ttu is gevestigd in het Zuid-Afrikaanse Yzerfontein en is de plek voor toeristen om meer te leren over de San. Het hoofddoel van het centrum is echter om San een opleiding tot tourgids te bieden. Janita Elings ging mee op een tour en zocht het antwoord op de vraag waarom educatie voor de San zo noodzakelijk is.

De naam !Khwa ttu komt van de kliktaal die de San in de Westkaap spreken; in totaal zijn er elf officiële kliktalen. Naar het Nederlands vertaald betekent het “waterput”, wat staat voor de plek waar mens en dier leven vinden. Op dezelfde manier als centrum !Khwa ttu metaforisch een waterput voor de broodnodige educatie is.

Tourgidsen bij !Khwa ttu zijn zelf San. Gids Kerson Jackson wijst naar de tractor met daarachter een bak voor passagiers. “Jullie kunnen instappen, hoor.” Vervolgens rijden we tien minuten over het prachtige terrein, waar onder meer zebra’s, elanden en springbokken rondlopen.
Dan arriveren we op de locatie. Voor ons bevindt zich een nagemaakt kamp, waar we kunnen zien hoe de San traditioneel leefden. Vijf hutjes, gemaakt van takken en hout, staan in een cirkel. In het midden is er plek voor vuur. “De San is het enige volk dat in zulke kleine groepen leefde,” vertelt Kerson. “Vaak bestond een gemeenschap uit maar vijftien tot twintig mensen.” Omdat ze met zo weinigen waren, was het onmogelijk om oorlog te voeren en vermeden ze ook ruzies onderling.

“Wanneer iemand ruzie had in de eigen groep, dan verdween hij gewoon voor een paar weken, om erna weer terug te keren of om bij een andere community verder een bestaan op te bouwen.”

oog voor afrika dag 5 - 2

Lees het hele verhaal in de september editie van OOG VOOR AFRIKA, hét reistijdschrift over Afrika.