Tsimba-vaati betekent in de Afrikaanse XiTsonga taal ‘de plek waar de ster-leeuwen landden’. Er leven sinds tien jaar weer witte leeuwen in het land dat hen toebehoort. Dankzij de inzet van Linda Tucker en haar non-profit organisatie Global White Lion Protection Trust. Een verhaal over liefde, vrijheid en de allesomvattende Afrikaanse wijsheid.
‘Er klinkt een stem op uit de verschroeide dalen van mijn oeroude moederland. Een eenzame stem die uitstijgt boven de heuvels van het eeuwige Afrika en een oproep doet aan alle onverschilligen. Het is een smeekbede aan iedereen die ervoor kiest werkeloos toe te zien bij het uitroeien van de witte leeuwen, de iconen van Zuid-Afrika. De heiligste dieren van mijn land. Laat ze met rust. Laat ze zich weer voortplanten, laat ze leven in de wildernis, in de natuur die hun moeder is. Op een dag, ergens in de donkere dalen van de toekomst, zal de mensheid proberen op haar schreden terug te keren en zich realiseren hoeveel er verloren is. Hoeveel er van de kennis van Afrika verdwenen is.’ – Credo Mutwa
Een passage uit het boek ‘De Leeuwenvrouw’ van Linda Tucker – verschenen in mei 2012 – die me onmiddellijk deed besluiten haar én de witte leeuwen van Timbavati te willen ontmoeten.
Het boek vertelt het persoonlijke verhaal van Linda, model, reclamestrateeg en afgestudeerd in Jungiaanse droomanalyse en middeleeuwse symboliek. In 1991 is ze met een groep vrienden op safari in haar geboorteland Zuid-Afrika. In Timbavati, grenzend aan het Kruger National Park. Als ze rond het kampvuur zitten, horen ze het gebrul van leeuwen. De groep vrienden besluit op zoek te gaan. Het is het begin van een bloedstollend avontuur. Ze vinden de hongerige leeuwen, de open jeep wil niet meer starten en in het donker worden ze omsingeld door wat dan nog in Linda’s ogen meedogenloze monsters zijn. Uit het niets verschijnt een oude vrouw met een baby op haar rug, gevolgd door een jongen en een meisje. De leeuwen laten hen ongemoeid. Ook als het jongetje met een van de vrienden terugloopt naar het kamp om een andere auto te halen. Een onwerkelijke ervaring die Linda bijblijft als ze met haar echtgenoot weer haar hectische leven oppakt in Londen. In de jaren die volgen vraagt ze zich af wie die vrouw was, wat haar kracht is geweest op dat heikele moment. Waarom de leeuwen haar met rust lieten. In 1994 weet ze dat ze terug moet naar Timbavati om antwoord te krijgen op haar vragen. Het is het moment dat haar leven een wending neemt die ze nooit had kunnen voorzien. Het wordt het begin van een spirituele zoektocht naar de wijsheid en tradities van het oude Afrika.
De roep van de liefde
Achttien jaar later woont Linda Tucker samen met haar tweede echtgenoot, leeuwenecoloog Jason Turner in Timbavati, is ze auteur van de internationale bestseller over het mysterie van de witte leeuwen, heeft ze een reservaat waar twee groepen witte leeuwen in het wild leven en is ze door Maria Khosa, de vrouw die haar destijds gered heeft, gewijd tot leeuwensjamaan. Ze reist de wereld over om het verhaal van de witte leeuwen te vertellen en mensen ervan bewust te maken dat deze dieren volgens de aloude Afrikaanse wijsheid het heiligste dier op aarde zijn. (Linda: ‘Maar welk dier heeft geen recht op bescherming?’) Maria Khosa en Credo Mutwa die beiden als sjamaan en sangoma de geschiedenis van Afrika in hun genen dragen, hebben het ‘leeuwenhart’ van Linda geopend en haar duidelijk gemaakt dat de bescherming van de witte leeuwen en het doorgeven van de wijsheden van het oude Afrika haar levenspad zijn. Ze heeft gehoor gegeven aan de roep van het leven en gekozen voor een bestaan in dienst van de witte leeuwen van Timbavati. In dienst van de liefde, in dienst van vrijheid voor dieren die tot dan toe gezien werden als ‘zeldzame albinoleeuwen’ en derhalve als gewilde trofeeën voor jagers. Alleen nog te zien in dierentuinen en kooien in Zuid-Afrikaanse jachtreservaten. Opgesloten, wachtend op de kogel.
Plaats van de leeuw
Er zijn op deze wereld plekken waar geen wanklank te bespeuren is. Tsau, het eigendom van Linda en Jason en het hoofdkantoor van de Global White Lion Protection Trust, is er zo één. De zon schijnt genadeloos als we wachten bij het hek om opgehaald te worden. Over een zandpad van rode aarde rijden we naar de lodge. Lemen chalets en traditioneel beschilderde rondavels rond een zwembad, een kampvuur en een open lounge, hangmatten in de schaduw. Overal Afrikaanse kunst en afbeeldingen van leeuwen. En daar is Linda, open, hartelijk. Ik speur naar tekenen van haar wijsheid, zij is de eerste sjamaan die ik ontmoet. Opvallend zijn haar rust en haar glimlach. We moeten ons eerst thuis voelen voor we gaan praten en kennismaken met de leeuwen die in vrijheid leven in het reservaat dat grenst aan de lodge.
In het vervagende licht van de ondergaande zon vinden we drie leeuwen, rustend op het zandpad. De blauwe ogen kijken ons onderzoekend aan. Het oogcontact is intens. Anders dan de ongenaakbare blik die ik me herinner van eerdere leeuwenontmoetingen. ‘Hun uitdrukking lijkt bijna menselijk’, zegt fotograaf Peter. In navolging van Linda danken we de leeuwen dat we in hun territorium hebben mogen verblijven. En is het tijd voor het verhaal over het mysterie van de witte leeuwen.
De ster-leeuwen
‘Tijdens talloze ontmoetingen hebben Maria Khosa en Credo Mutwa mij ingewijd in de verhalen en overleveringen van het oude Afrika. Hun Umlando, ‘de Grote Kennis’, met mij gedeeld. Er waren twee dingen die me er toe dwongen om op onderzoek te gaan. Het ene verhaal was dat van een witte vallende ster, een enorme bal licht die het landschap van Timbavati verlichtte. Nog jaren daarna kregen de dieren die in de buurt van het witte wonder waren geweest sneeuwwitte nakomelingen. De toenmalige koning Npepo verklaarde Timbavati tot een heilige plek waar niet gejaagd mocht worden. De andere witte dieren stierven uit, maar witte leeuwen bleven keer op keer geboren worden. Het andere verhaal was over het bestaan van de Nijlmeridiaan die Credo een lijn van goud noemt. Hij verbindt de sfinx van Gizeh met Groot Zimbabwe, Timbavati en Durban en volgt de loop van de Nijl en de Oost-Afrikaanse Riftvallei, het geboortekanaal van de menselijke soort. Credo verbond in zijn verhalen de sterrenlijnen in het hemelgewelf met een onderaardse rivier van sterren die deze meridiaan volgt en maakte zo van de wereld een perfect spiegelbeeld: ‘zo beneden, zo boven,’ omschreef hij het. Deze verhalen vormden voor mij de aanleiding om al deze heilige plekken te bezoeken om ze te kunnen duiden en waar mogelijk een wetenschappelijke onderbouwing mee te geven.’
Meer dan een wetenschappelijk onderzoek
‘Het werd een spirituele zoektocht die me in contact bracht met grote wijs- en waarheden, groter dan je wetenschappelijk kunt bevatten. En het gaf me het besef van het belang van de witte leeuwen in Zuid-Afrika. Ik wist dat ik geroepen was om ervoor te zorgen dat ze weer in vrijheid in het wild zouden kunnen leven. Daarvoor moeten we kunnen aantonen dat ze niet een fout van de natuur zijn, maar een aparte soort in de leeuwenfamilie. Alleen zo kunnen ze op de lijst met beschermde diersoorten komen. De laatste witte leeuwen waren in 1991 gesignaleerd. Daarna zijn ze alleen nog in gevangenschap geboren. Ze weer vrijheid te geven, zou voor mij het mooiste geschenk van liefde zijn.’
Marah, de kerstwelp
‘Op 25 december 2000, de eerste kerstdag in het nieuwe millennium werd in een jachtkamp in het Zuid-Afrikaanse plaatsje Bethlehem een wit leeuwenwelpje geboren. Ze werd zoals gebruikelijk meteen van haar moeder gescheiden om op te groeien als trofee voor de gekooide jacht. Gefokt om te worden doodgeschoten. Ik bezwoer dat ik haar zou bevrijden en terugbrengen naar het land dat haar geboorterecht was: Timbavati. Toen ik Credo Mutwa over haar vertelde, zei hij: “Ah, ze is gekomen. Op haar hebben de ouden van Afrika gewacht. Marah, de moeder van Ra, de zonnegod.” Het heeft jaren geduurd voor Jason en ik een omgeving hadden gecreëerd in Timbavati waar Marah in vrijheid zou kunnen leven. In de tussentijd had ik bedongen dat ze de jongen die zij kreeg zelf mocht opvoeden. Uiteindelijk kwam ze in 2004 vrij, met haar zoons Regeus, Letaba en dochter Zihra.’
Symbolen van hoop voor de toekomst
Vier leeuwen die alleen maar beton en hekken hadden gezien, moesten leren overleven in een hun vreemde en vijandelijke omgeving. Het is ze gelukt. Helaas is Marah na twee jaar overleden toen ze op jacht was naar een wrattenzwijn. Het was Pasen. Haar sterfdag was net zo symbolisch als die van haar geboorte. De witte leeuwen die we nu mogen zien, zijn nakomelingen van haar drie welpen, stralende zonnestralen van hoop. De ster-leeuwen van Timbavati.
‘Voor mij is de boodschap van de witte leeuwen niet toe te geven aan onze angst. Ze zijn het symbool van het hart van de mensheid en hier om ons te leren moedig te zijn en het leeuwenhart in ons te ontdekken en volgen. We kunnen angst overwinnen door moed, geloof en liefde. Liefde in het sjamanisme is het tegenovergestelde van angst. Er zijn vele manieren om te herinvesteren in onze aarde en haar rijkdom, er zijn vele manieren om iets terug te geven voor wat we hebben gekregen. De waarheid is dat we een verschil kunnen maken. Angst belemmert ons vaak in het ervaren van onze eigen kracht, ons innerlijk licht. Voor mij zijn de witte leeuwen hier op aarde als een baken om ons te leiden naar dat licht.’
De Leeuwenvrouw (originele titel: Mystery of the White Lions, Children of the Sun God) is een indrukwekkende visie die de magie en oerkennis van de mens toont.
Tekst: Marjolein Westerterp Foto’s: Peter Boshuijzen